ความสามารถด้านภาษาของเด็กปฐมวัย เราสามารถสังเกตได้จากการที่เด็กแสดงออกถึงความสามารถด้านการเข้าใจและใช้ภาษาสื่อสารเพื่อถ่ายทอดความคิดความรู้ผ่านการพูดสื่อสารได้อย่างเหมาะสมกับวัย สำหรับปัจจัยที่มีผลต่อความสามารถทางภาษามีดังนี้
- สติปัญญา ภาษานั้นมีความสำคัญระหว่างสติปัญญาและภาษา พบว่าเด็กมีสติปัญญาดีจะมีความสามารถด้านศัพท์และการใช้ประโยค ฯลฯ
- สุขภาพของเด็ก เด็กที่มีอาการเจ็บป่วยในช่วง 2 ปีแรกจะทำให้การเริ่มพูดและการรู้จักประโยคช้าไปราวๆ 1-2 เดือนเพราะการป่วยทำให้เด็กไม่อยากพูดกับใคร
- อายุและเพศ มีผลต่อพัฒนาการทางภาษา พบว่าเด็กผู้หญิงจะใช้ภาษาพูดได้ดีกว่าเด็กผู้ชาย
- ฐานะทางเศรษฐกิจและสังคม เด็กที่มาจากครอบครัวที่มีฐานะทางเศรษฐกิจสูงจะมีโอกาสติดต่อเกี่ยวข้องกับบุคคลต่างๆได้พบของเล่น หนังสือนิทาน ฯลฯ
- ความสัมพันธ์ในครอบครัว พบว่าเด็กในสถานสงเคราะห์เลี้ยงดูเด็กกำพร้า มีพัฒนาการทางภาษาช้ากว่าเด็กทั่วไป
- สิ่งแวดล้อม ซึ่งสิ่งแวดล้อมมีอิทธิพลเป็นอย่างมากต่อพัฒนาการทางภาษา คือเด็กท่ี่อยู่ในสิ่งแวดล้อมใดการใช้ภาษา
ของเด็กจะเป็นไปตามสิ่งแวดล้อมนั้นๆ
ดังนั้นปัจจัยที่กล่าวข้างต้นมีผลต่อพัฒนาการทางภาษาของเด็กปฐมวัย การจะพัฒนาด้านภาษาให้กับเด็กปฐมวัยควรคำนึงปัจจัยดังกล่าว